وبنولوژی

از این قسمت به بعد می رویم به سراغ سرویس های مهم یک سرور وب لینوکس که قرار است سایت های اینترنتی روی آن برپا شوند. از مهم ترین این سرویس ها، سرویس DNS است که کارش امکان استفاده از دامنه های اینترنتی روی سرور است. در مقالۀ قبلی راجع به اینکه DNS چیست به طور کامل بحث شد و الان قسمت ۱۰۱ را با هم شروع می کنیم. همانطور که می دانید رایانه ها به واسطۀ نشانی IP با هم ارتباط برقرار می‌کنند. اما اگر ما بخواهیم به جای IP از حروف و اعداد خوانا (دامنه) استفاده کنیم، DNS است که اینجا میانجی گری می کند.

سرویس DNS یا DNS Server چیست

DNS سرنام عبارت Domain Name System به معنای سرویس نام دامنه است و در اصل یک قانون و ساختار، به همراه سخت افزارها و نرم افزارهایی در سطح شبکه برای تبدیل دامنه به IP و بالعکس است. در این میان نرم افزاری که چنین کاری را انجام می دهد هم DNS یا Domain Name Service نام دارد. نرم افزارهای DNS در سطوح مختلف دارای عملکردهای مختلفی هستند. در سطح سرور لینوکس، سرویس DNS ای که ما نصب می کنیم، معمولاً کارش ارائۀ رکوردهای مختلف دامنه های اینترنتی است که روی سرور ما قرار گرفتند به رایانه هایی که درخواست از طرف آنهاست. این اطلاعات به رایانه های دیگری در سطح شبکه داده می شوند تا آنها در نهایت بتوانند به دیگر سرویس‌ها به واسطۀ دامنه‌های اینترنتی دسترسی داشته باشند.

مثال عملیِ این داستان به این صورت خواهد شد که اگر شخصی به اینترنت متصل شود و با نشانی ftp.webnology.ir خواسته باشد از سرویس ftp سایت وبنولوژی استفاده کند، در اولین قدم ftp.webnology.ir به IP تبدیل می‌گردد که بتواند سرویس FTP این سایت را پیدا کند. برای این کار به رکوردهای موجود در DNS Service روی سرور ما مراجعه خواهد کرد.

پس باید دقت داشته باشید که مفهوم عبارت DNS ممکن است در جاهای مختلف، معانیِ مختلفی به خود بگیرد، که البته کار تمامی آنها در جهت ماهیت وجودیِ DNS، یعنی انجام تبدیل بین IPها و نام های دامنه است. همین تشابه مفاهیم در خیلی از مواقع کار درک کردن را برای تازه کارها سخت می کند که با کمی مطالعه و تفکر روی این موضوع، می توان به سادگی آن را هضم کرد.

پس DNS Server چیست؟

با توضیحاتی که در بالا خدمت شما ارائه شد، دوباره تکرار می کنم که DNS Server یک نرم افزار روی سرور لینوکس ماست (البته روی دیگر سرورها مثل سرور ویندوز هم می تواند وجود داشته باشد)، که برای هر دامنۀ اینترنتی، که از قبل توسط ثبت کننده‌های دامنه‌های اینترنتی ثبت شده است، یک پایگاه داده به نام Zone دارد و درون این Zone که در اصل یک سند سادۀ متنی است، انواع مختلف رکوردهای DNS مربوط به همان دامنه ذخیره می شود.

بدین صورت است که وقتی کسی می خواهد مثلاً از سایت وبنولوژی بازدید کند، با وارد کردن نشانی دامنۀ سایت درون نوار نشانی مرورگر، پس از اینکه با پشت سر گذاشتن یک سری مکانیزم ها IP مربوط به دامنه را پیدا کرد، حالا به سراغ Zone File مربوط به دامنه روی سروری می رود که DNS Service در آنجا نصب و پیکربندی شده است. حالا به تمامی رکوردهای آن دامنه دسترسی دارد. می تواند بفهمد که دامنه اصلی و یا حتی زیردامنه‌ها و دیگر اجزاء سایت از نظر فیزیکی در کجا قرار گرفته‌اند.

سرویس DNS هم می تواند روی همان سروری باشد که پرونده‌ها و پایگاه دادۀ سایت قرار گرفته است. هم می تواند روی یک سرور دیگر باشد. یا روی چندین سرور تکثیر گردد که با قطع شدن یکی از آنها، دیگری به ارائۀ خدمات بپردازد. این موضوع بستگی به سیاست در دسترس بودن سایت برای مواقع بحرانی دارد. اما به هر حال ما در این مقالات آموزشی به نصب و پیکربندی سرویس DNS روی همان سروری می پردازیم که اطلاعات سایت در آنجا قرار گرفته است. پس از آن قادرید سایت های روی سرور وب خود را با دامنه باز کنید و حتی همین دامنه را برای دیگر سرویس های سایت خود مثل سرویس FTP، Web Disk و … داشته باشید.

انواع مختلف نرم افزار سرویس DNS

بسته نرم افزارهای مختلفی برای نصب سرویس DNS روی سرور لینوکس وجود دارند که بسته به مزایا و معایب آنها، همچنین تجربۀ شخصیِ خود و دیگران، قادرید از آنها استفاده نمایید. در عکس پایین برای شما جدول مقایسه بین ۴ سرویس DNS را آورده ام که می توانید یکی از آنها را روی سرور خود نصب کنید.

• BIND
• PowerDNS
• MyDSN
• NSD

BIND معروف ترین و شاید پر استفاده ترین سرویس DNSای باشد که در حال استفاده شدن است. به همین دلیل مبنای آموزش پیکربندی سرویس DNS روی سرور لینوکس را ما روی BIND می گذاریم. البته تنظیمات و پیکربندی‌های تمامی این سرویس ها شبیه به هم است و مهم این است که شما قادر باشید، با مفاهیم پایه ایِ DNS آشنا باشید تا بعداً در کار کردن با این سرویس دچار مشکل نگردید.

در جدول زیر مزایا و معایت هر کدام از سرویس های DNS را هم شرح داده است. مثلاً باید در استفاده از BIND به این نکته دقت داشته باشید که در حافظۀ RAM ردپای زیادی از خود بر جای می گذارد. پس باید از نظر سخت افزاری، حافظۀ کافی داشته باشید.

PowerDNS به نظر می رسد که گزینه مناسبی است. چون هم بسیار سبک و چابک است. هم اینکه حافظۀ کمی را مشغول به خود می کند. از طرف دیگر باید در نظر داشته باشید که این بستۀ نرم افزاری از DNSSEC و recursive caching پشتیبانی نمی کند.

MyDNS برخلاف دیگر سرویس های DNS، از پایگاه دادۀ MySQL برای ذخیره رکوردها استفاده می کند. پس این عیب در آن خیلی درشت نمایان می شود که اگر فشار زیادی روی سرویس پایگاه دادۀ شما بیاید، حتماً سرعت دریافت اطلاعات Zone دامنه های اینترنتی شما به شدت کاهش خواهد یافت. پس سرعت بارگذاری سایت های روی سرور را به شدت کم می کند. این جدای از سرعت بازخوانی و نوشتن اطلاعات روی پایگاه داده از طریق خود سایت است، که خوب طبیعتاً کاهش پیدا خواهد کرد.

جدول مقایسه DNS Service ها

و در آخر گزینۀ دیگری هم با نام NSD ما داریم که مصرف حافظۀ کمی دارد و بسیار سبک است، به مانند PowerDNS. اما این یکی از DNSSEC پشتیبانی می کند. جالبی این سرویس اینجاست که به پیکربندیِ اضافی هم نیازی ندارد. پیکربندی به صورت خودکار ساخته می‌شود. پس همین هم می تواند خوب و بد باشد. بد بودن از این نظر که شما کنترل زیادی روی سفارشی سازی سرویس DNS نخواهید داشت. اما از طرف دیگر کار کردن با آن به مراتب ساده تر از بقیه خواهد بود. هر زمان هم که Zone ای به روز می شود، باید کل سرویس راه اندازی مجدد (Restart) شود که از معایب آن محسوب می شود.

نتیجه گیری

پس همانطور که دیدید، نصب DNS Server به عنوان ارائۀ دهندۀ اطلاعات دامنه های اینترنتی که سایت آن روی سرور ما میزبانی می شوند، بسیار اهمیت دارد. اگر شما تنظیمات تمامیِ بخش های سرور را به درستی و با کیفیتی خوب انجام داده باشید، اما از DNS Server غافل باشید، بدانید که تمامیِ زحمات شما به باد خواهد رفت. چون در اولین قدم قبل از بارگیری داده های هر سایتی، اول اطلاعات مربوط به دامنه و DNS آن بارگیری می‌شود و اگر سرعت آن کند یا ناقص باشد، کل سایت با خطر روبرو خواهد شد.

یک بار دیگر هم خواهم گفت که کار کردن با سرویس DNS و کلاً این پروتکل و درک تمامی جوانب آن نیاز به کسب تجربه دارد. باید مقالات آموزشی مرتبط با این سرویس را چندین بار بخوانید تا شاید در مراجعات بعدی، نکته های ریزتری به چشم شما بیاید. پس از آن است که برای پیکربندیِ سرویس DNS خود بدون نیاز به مراجعۀ منابع آموزشی، خودتان از پس این کار برآمده و علاوه بر سرعت، امنیت را هم برای سایت های خود مهیا خواهید کرد.