همانطور که حتماً می‌دانید ما با لینوکس با استفاده از دستورات خط فرمان ارتباط برقرار می‌کنیم. البته لینوکس دارای محیط گرافیکی مثل ویندوز هم هست. اما ما این محیط گرافیکی را به دلیل سنگین شدن سرور نصب نخواهیم کرد و معمولاً کسی هم این کار را نمی‌کند! که باعث کاهش هزینه‌های منابع سرور و همچنین کاهش سرعت آن خواهد شد. در این مقاله می‌خواهم شما را با مبانی کار با دستورات لینوکس آشنا کنم که البته برای افرادی مفید خواهد بود که تا به حال با لینوکس کار نکردند. در هر صورت برای مقاله‌های آموزشی بعدیِ مدیریت و پیکربندی سرور لینوکس ضروری است.
مبانی کار با دستورات لینوکس
آموزش تمامی دستورات لینوکس در یک یا چند مقاله یا حتی کتاب نخواهد گنجید. اما می‌توان مسیر آموزش را یاد گرفت و از این به بعد خومان به سراغ حل مشکل برویم. مثلاً شاید نتوانید در مدت کمی تمامی دستورات مورد نیاز لینوکس را بیاموزید، اما قادرید از راهنمای خود خط فرمان لینوکس استفاده کرده و هر کجا که به مشکل خوردید از آن استفاده کنید. کم کم خواهید دید که تمامی دستورات لینوکس را یاد گرفته و دیگر وابستۀ به منابع آموزشی خاصی نیستید.
در قسمت‌های قبلی، شما با نحوۀ ایجاد ارتباط از طریق SHH با سرور لینوکس آشنا شدید که ما این کار را روی ویندوز با استفاده از نرم افزار رایگان و سادۀ Putty انجام می‌دادیم. پس از ایجاد ارتباط حالا باید دستورات خود را وارد پنجرۀ سیاه رنگ Putty کنیم تا برای سرور ارسال شود. زمانی که سرور این دستورات را دریافت کرد، آنها را اجرا کرده و نتایجش را به شما بر می‌گرداند. تمامی این مراحل برای اجرای هر دستوری اتفاق می‌افتد و همیشه هم به صورت متنی است. یعنی شما دستوری را به صورت متنی وارد می‌کنید و Enter را زده و نتیجۀ انجام آن کار به صورت متنی درون پنجرۀ Putty به شما نشان داده خواهد شد. حالا شما باید نتیجه را تجزیه و تحلیل کنید.
دستوراتی که شما وارد می‌کنید به زبان انگلیسی و معمولاً به صورت مخفف شده هستند. این دستورات از قبل تعیین شده و اگر یک حرف کم یا زیاد یا اشتباه وارد کنید، سرور به شما متنِ خطا را بر می‌گرداند یا یک کار دیگری را انجام می‌دهد که خواست شما نیست! پس باید در وارد کردن این دستورات دقت لازم را داشته باشید. اگر تایپ ده انگشتی به علاوه زبان انگلیسی پایۀ خوبی دارید، در یادگیری و وارد کردن این دستورات مشکلی نخواهید داشت. اما اگر این طور نیست، هیچ نگران نباشید. کم کم یاد خواهید گرفت. همین که بتوانید روی دکمه‌های صفحه کلید ضربه بزنید خود کاری بزرگ است :]
یک دسته دستورات هستند که کاربرد زیادی دارند. مثل دستورات رفتن به یک پوشۀ خاص. اول از همه عرض کنم که ساختار کلی کار کردن با سرور لینوکس دقیقاً مثل یک رایانۀ رومیزیِ ویندوز است. پس اگر در ویندوز برای باز کردن یک سند به یک درایو یا یک پوشۀ خاص می‌رفتید، در لینوکس هم باید همین کار را انجام دهید. ولی باز کردن و ویرایش سند در لینوکس اندکی تفاوت دارد و همچنین همانطور که عرض کردم بر مبنای متن است. این دستورات پر کاربرد را شما به سادگی می‌توانید بیاموزید. چرا که شاید هر روز با آنها سر و کار داشته باشید. اما برخی از دستورات هستند که کاربرد کمتری دارند، مثل دستورات پارتیشن بندی. که هم کم استفاده هستند و هم خطرناک!
هر نرم افزار یا بستۀ نرم افزاری که شما روی سرور لینوکس نصب می‌کنید، یک مجموعه دستور را هم به خط فرمان اضافه می‌کنند در حالت عادی اگر آن بسته نصب نباشد، با وارد کردن دستورات مختص آن بسته، خط فرمان به شما خطا می‌دهد که چنین دستوری وجود ندارد و هیچ کاری انجام نمی‌شود.
دستورات لینوکس را بسته به اینکه چه کاربری درون خط فرمان لینوکس وارد می‌کند، دارای محدودیت و دسترسی‌های خاصی هستند. مثلاً کاربر ریشه یا Root که مدیر کل سیستم است، می‌تواند تمامی دستورات را وارد کرده و تغییرات خود را روی سرور لینوکس بدهد. به همین ترتیب کاربران دیگری که به سیستم اضافه می‌شوند هم می‌توانند حاوی دسترسی‌های خاص خود باشند که کاربر مدیر کل می‌تواند این دسترسی را تعیین کند که وی بتواند محدوده‌ای از دستورات را وارد و روی سرور اجرا کند.
این مطلب شامل اولین نکاتی بود که در هنگام کار کردن با سرور لینوکس باید در نظر می‌داشتید که من سعی کردم کاملاً ساده توضیح دهم. فراموش نکنید که کار کردن با لینوکس به هیچ عنوان سخت نیست. ولی شاید اوایل کار کمی مبهوت شوید! دقیقاً مثل زمانی که اولین بار پشت یک رایانۀ ویندوزی نشستید. پس نگران نباشید و برای یادگیری زمان بگذارید. در آموزش‌های بعدی به صورت عملی با بیشتر دستورات پر کاربرد لینوکس برای مدیریت سرور لینوکس آشنا خواهید شد.
۰ دیدگاه