وبنولوژی

پس از یادگیری دستور sudo در لینوکس حالا نوبت به درک مفهوم سرویس در لینوکس می‌رسد. از الان به بعد بیشتر پیکربندی‌هایی که ما روی سرور لینوکس انجام می‌دهیم، روی سرویس‌هایی است که نصب می‌کنیم. سرویس مثل یک نرم افزار روی سیستم عامل ویندوز است. سرویس یک یا مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی روی لینوکس است که در پس زمینه منتظر می‌مانند تا مورد استفاده قرار گیرند، یا وظایفی را انجام می‌دهند.

سرویس های معروف سرور لینوکس

از معروف‌ترین سرویس‌هایی که روی سرور لینوکس نصب و اجرا می‌شوند، می‌توان به سرویس وب از قبیل آپاچی، nginx یا لایت اسپید، سرویس ایمیل مثل Postfix و SendMail، سرویس پایگاه داده مثل MySQL، سرویس FTP و دیگر سرویس‌های ضروری و اختیاری لینوکس اشاره کرد. ما هر کدام از این سرویس‌ها را نصب می‌کنیم، تا برای ما کار خاصی را انجام دهند. مثلاً سرویس وب یا همان Web Server یا Web Service کارش ارائۀ فایل‌های سایت (html، css، Javascript و …) به کسانی است که از طریق پروتکل TCP صفحه‌ای از سایت ما را طلب می‌کنند. این سرویس آنقدر مهم و معروف است که به کل رایانه‌ای که برای چنین قصدی برپا سازی می‌شود، وب سرور گفته می‌شود.

نکته: پس در برخی مواقع وب سرور به معنای کل رایانۀ سرور است. چون ما نوعی دیگر از سرور هم داریم که کارش ساخت یک شبکۀ محلی از رایانه‌های محل کار یا خانگی است. اما در اینجا منظور از وب سرور، سرویس وب است که همان نرم افزار ارائه دهندۀ خدمات وب است.

بیشتر سرویس‌های مورد نظر ما از قبل روی سرور لینوکسی که خریداری می‌کنیم نصب نشده‌اند. مخصوصاً اگر ویرایش Minimal از سیستم عامل لینوکس مثلاً CentOS Minimal نصب شده باشد. در این حالت که حتماً باید یکی یکی بسته‌های نرم افزاری یا سرویس‌ها را نصب کنید. دقت کنید که در برخی از مواقع ما به سرویس‌ها، بسته‌های نرم افزاری هم می‌گوییم.

مدیریت سرویس‌ها توسط لینوکس

سرویس‌ها به عنوان نرم افزارهایی که روی لینوکس نصب هستند، توسط اسکریپت‌هایی با عنوان rc.d که در مسیر /etc واقع شدند، مدیریت می‌شوند. سرویس‌هایی که ما روی سرورِ خود نصب و فعال می‌کنیم، باید طوری تنظیم شوند که در زمان بالا آمدن (روشن شدن) سرور خود به خود اجرا شوند. که این کار را می‌توانیم با استفاده از دستور chkconfig انجام دهیم.

هر سرویس دارای یک سطح اجرایی یا runlevel هم است. این سطح اجرایی در زمانی که سرور روشن می‌شود به سرویس مورد نظر داده می‌شود تا آن نرم افزار بتواند تحت آن سطح اجرایی اجرا گردد و کارهایی که وظیفه‌اش است را انجام دهد. بحث طریقۀ کار کردن با اسکریپت‌های rc.d و همچنین runlevel ها خارج از بحث این نوشته است. ولی توضیحات کامل را در مقالات بعدی خواهید خواند.

اما الان باید آماده باشید که با شناخت مفهوم سرویس در لینوکس به سراغ مرحلۀ بعدی بروید که نصب کردن تک تک سرویس‌ها یا نرم افزارها روی سرور لینوکس و همچنین پیکربندیِ آنها است. پیکربندی سرویس‌ها هم معمولاً یا از طریق دستوراتی است که مخصوص همان نرم افزار است. یا از طریق دست کاری در پرونده‌های پیکربندی و تنظیمات آن سرویس است که در بیشتر مواقع باید از این روش و با استفاده از یک ویرایشگر متنی مثل nano یا vi استفاده کنیم، که کاری راحت و لذت بخش است. پس همچنان با مجموعۀ آموزشی کانفیگ سرور لینوکس همراه با وبنولوژی باشید.